Oddymianie klatek schodowych

Oddymianie klatek schodowych jest ważnym elementem bezpieczeństwa pożarowego w budynkach. Celem systemów oddymiania jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się dymu na wyższe piętra budynku oraz zapewnienie wyraźnej drogi ewakuacji dla jego mieszkańców.

W tym celu stosuje się różne systemy oddymiania, takie jak:

• Systemy mechanicznego wyciągania dymu, które wykorzystują wentylatory, aby usunąć dym z klatki schodowej i przewietrzyć ją.
• Systemy naturalnego oddymiania, które polegają na stworzeniu odpowiedniego ciągu powietrza przez otwory wentylacyjne, aby usunąć dym z klatki schodowej.
• Systemy hybrydowe, które łączą elementy mechanicznego i naturalnego oddymiania.

W każdym przypadku ważne jest, aby system oddymiania klatki schodowej był odpowiednio zaprojektowany, zainstalowany i konserwowany, aby zapewnić skuteczne i niezawodne działanie w razie pożaru.

Producent systemów oddymiania – Gulajski – Zobacz więcej na stronie producenta systemów oddymiania: https://www.gulajski.pl/systemy-oddymiania-klatek-schodowych/

Jak działa system mechanicznego wyciągania dymu

Systemy mechanicznego wyciągania dymu działają poprzez wykorzystanie wentylatorów, które pomagają usunąć dym z klatki schodowej i przewietrzyć ją. Wentylatory te są zazwyczaj zamontowane w górnej części klatki schodowej i działają poprzez wytworzenie ciągu powietrza, który przemieszcza dym na zewnątrz budynku.

Aby zapewnić skuteczne działanie systemu, wentylatory muszą być wyposażone w odpowiednie urządzenia kontrolne, takie jak czujniki dymu i sterowniki, które automatycznie włączają i wyłączają wentylatory w zależności od poziomu dymu w klatce schodowej.

Poza tym, kanały wentylacyjne i otwory wlotowe muszą być odpowiednio rozmieszczone i wyposażone w zabezpieczenia przed dostępem dymu do innych części budynku.

Jak działa system naturalnego wyciągania dymu

System naturalnego wyciągania dymu działa poprzez wykorzystanie ciągu powietrza, aby usunąć dym z klatki schodowej. W tym celu stosuje się odpowiednie otwory wentylacyjne, takie jak okna i drzwi, które pozwalają na swobodny przepływ powietrza.

Aby zapewnić skuteczne działanie systemu, otwory wentylacyjne muszą być odpowiednio rozmieszczone i dostosowane do wymagań dotyczących wielkości i położenia. Ponadto, należy zapewnić, aby otwory nie były zablokowane przez meble lub inne przedmioty, co mogłoby zaburzyć ciąg powietrza.

System naturalnego oddymiania jest często stosowany w połączeniu z innymi systemami, takimi jak systemy mechanicznego wyciągania dymu lub hybrydowe, aby zwiększyć skuteczność oddymiania i zapewnić bezpieczeństwo w razie pożaru.

Oddymianie klatek schodowych a przepisy budowlane

W Polsce oddymianie klatek schodowych jest regulowane przez przepisy budowlane, takie jak Prawo Budowlane oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Zgodnie z tymi przepisami, klatki schodowe powinny być wyposażone w systemy oddymiania, które pozwolą na szybkie i skuteczne usunięcie dymu w razie pożaru. W tym celu stosuje się zazwyczaj systemy mechanicznego lub naturalnego wyciągania dymu, a także hybrydowe systemy łączące te dwa typy.

Przepisy budowlane określają także wymagania dotyczące wielkości i położenia otworów wentylacyjnych, a także wymagania dotyczące wentylatorów i innych urządzeń związanych z oddymianiem.

Aspekt	Szczegóły	Przepis/Paragraf
Podstawa Prawna	Zadania dla systemów zabezpieczenia przeciwpożarowego, w tym instalacji wentylacji pożarowej, wynikają z krajowych przepisów techniczno-budowlanych i przepisów o ochronie przeciwpożarowej.	§ 207 Warunków Technicznych [4]
Cele Systemów Oddymiania	Zapewnienie warunków na klatce schodowej umożliwiających opuszczenie budynku lub bezpieczne przetrwanie do czasu akcji ratowniczej. Uwzględnienie bezpieczeństwa ekip ratowniczych.	§ 207 pkt 4 i 5 Warunków Technicznych [4]
Wymogi dot. Urządzeń Oddymiających	Stosowanie urządzeń służących oddymianiu lub zapobieganiu zadymieniu w klatkach schodowych przeznaczonych do ewakuacji z określonych stref pożarowych.	§ 245, 246, 256 Warunków Technicznych [4]
Systemy Oddymiania i Różnicowania Ciśnienia	Uruchamianie systemów oddymiania i różnicowania ciśnienia powinno być samoczynne, za pomocą systemu wykrywania dymu.	Warunki Techniczne
Zmiany w Przepisach od 2018	Złagodzenie wymogów stosowania systemów oddymiania w niektórych typach budynków, np. niskich budynkach użytkowych lub średniowysokich budynkach mieszkalnych z niezależnym wyjściem na zewnątrz.	§ 245 WT (zmiana od 2018)
Wybór Systemu Ochrony	Wybór między systemem oddymiania grawitacyjnego, wspomaganego nawiewem, a systemem różnicowania ciśnienia, zależny od warunków ekonomicznych i architektonicznych budynku.	–
Konfiguracja Systemów Oddymiania	Zalecenia dotyczące stosowania systemów grawitacyjnych w niskich budynkach, z uwzględnieniem wymagań architektonicznych i warunków ewakuacji.	Standardy projektowe [7], Wytyczne CNBOP-PIB
Błędy w Wykonaniu	Problemy z automatycznym otwieraniem otworów napływu powietrza kompensacyjnego, niewłaściwa ilość i rozmieszczenie detektorów dymu.	–
Dopuszczenie do Użytkowania i Nadzór	Przeprowadzenie prób i badań potwierdzających prawidłowość działania systemów oddymiania. Regularne przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne.	Rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej [5], Wytyczne CNBOP-PIB

Oddymianie klatek schodowych – zasada działania

System oddymiania klatek schodowych z klapami dymowymi i oknami oddymiającymi działa poprzez wykorzystanie dwóch głównych elementów: klap dymowych i okien oddymiających.

Opis zasady działania systemów oddymiania klatek schodowych:

Element	Opis	Zasada Działania
Wykrywanie Dymu	Czujniki dymu instalowane w strategicznych miejscach.	Aktywacja systemu oddymiania po wykryciu dymu.
Otwieranie Klapek/Okiennic	Klapy dymowe lub okiennice umieszczone w górnej części klatki schodowej lub na dachu.	Automatyczne lub ręczne otwieranie w celu umożliwienia wydostania się dymu.
System Wentylacyjny	Wentylatory i kanały wentylacyjne.	Wytwarzanie przepływu powietrza w celu usunięcia dymu i ciepła z klatki schodowej.
Nawiew Powietrza	Dodatkowe otwory nawiewne na niższych poziomach.	Wprowadzanie świeżego powietrza, wspomagające usuwanie dymu.
Różnicowanie Ciśnienia	Systemy utrzymujące wyższe ciśnienie na klatce schodowej niż w palących się pomieszczeniach.	Zapobieganie przedostawaniu się dymu na klatkę schodową.
Sterowanie i Nadzór	Centralna jednostka sterująca zintegrowana z systemem przeciwpożarowym budynku.	Koordynacja działania systemu oddymiania, monitorowanie i reagowanie na zmiany warunków.
Zasilanie Awaryjne	Niezależne źródła zasilania dla systemu oddymiania.	Zapewnienie działania systemu nawet w przypadku awarii zasilania głównego.
Przeglądy i Konserwacja	Regularne kontrole i konserwacja systemu.	Zapewnienie sprawności i gotowości systemu do działania w każdych warunkach.

Klapy dymowe są automatycznie otwierane w razie pożaru, aby umożliwić szybkie i skuteczne usunięcie dymu z klatki schodowej. Klapy są zazwyczaj zainstalowane na górze klatki schodowej i są otwierane przez detektory dymu lub inne urządzenia zabezpieczające.

Okna oddymiające z kolei pełnią rolę dodatkowych otworów wentylacyjnych, które umożliwiają przepływ powietrza i usuwanie dymu z klatki schodowej. Okna te są zazwyczaj otwierane manualnie lub też automatycznie w razie pożaru.

W ten sposób, system oddymiania z klapami dymowymi i oknami oddymiającymi działa poprzez łączenie działania dwóch elementów: klap dymowych, które umożliwiają szybkie usunięcie dymu, i okien oddymiających, które zwiększają wydajność oddymiania poprzez zapewnienie dodatkowej wentylacji.

Klapy dymowe to automatyczne urządzenia, które służą do szybkiego i skutecznego usuwania dymu z klatki schodowej w razie pożaru. Klapy dymowe działają w następujący sposób:

• Detekcja pożaru: Klapy dymowe są wyposażone w detektory dymu, które reagują na wykrycie dymu w klatce schodowej.
• Aktywacja: Po wykryciu pożaru, detektor dymu aktywuje system, który automatycznie otwiera klapę dymową.
• Usunięcie dymu: Po otwarciu klapy dymowej, dym jest usuwany z klatki schodowej poprzez naturalne wyciąganie lub poprzez dodatkowe urządzenia wentylacyjne, takie jak wentylatory.
• Zamykanie: Po ustaniu pożaru, detektor dymu lub inne urządzenia zabezpieczające automatycznie zamykają klapę dymową.

Okna oddymiające, zwane także oknami dymowymi, służą do usuwania dymu z klatki schodowej w razie pożaru. Okna oddymiające działają w następujący sposób:

• Detekcja pożaru: Okna oddymiające są wyposażone w detektory dymu, które reagują na wykrycie dymu w klatce schodowej.
• Aktywacja: Po wykryciu pożaru, detektor dymu aktywuje system, który automatycznie otwiera okno oddymiające.
• Usunięcie dymu: Po otwarciu okna oddymiającego, dym jest usuwany z klatki schodowej poprzez naturalne wyciąganie.
• Zamykanie: Po ustaniu pożaru, detektor dymu lub inne urządzenia zabezpieczające automatycznie zamykają okno oddymiające.

Detektory dymu w systemach oddymiania klatek schodowych

Detektory dymu to urządzenia elektroniczne, które służą do wykrywania obecności dymu w powietrzu. Detektory działają w następujący sposób:

• Pomiaru obecności dymu: Detektory dymu korzystają z różnych technologii, takich jak optyczne, termiczne lub ionizacyjne, aby wykryć obecność dymu w powietrzu.
• Sygnalizacja: Po wykryciu dymu, detektor dymu wydaje dźwiękowy sygnał alarmowy, który poinformuje osoby w pobliżu o potencjalnym pożarze.
• Aktywacja systemów bezpieczeństwa: W niektórych przypadkach, detektory dymu są połączone z innymi systemami bezpieczeństwa, takimi jak systemy oddymiania, systemy gaśnicze lub systemy kontroli dostępu, które automatycznie reagują na wykrycie dymu.

Typ Detektora	Opis	Zastosowanie
Detektor Optyczny (Fotoelektryczny)	Wykorzystuje światło do wykrywania cząsteczek dymu. Aktywuje się, gdy dym zakłóca przepływ światła w komorze detekcji.	Skuteczny w wykrywaniu wolno palących się pożarów, produkujących dużo dymu.
Detektor Jonizacyjny	Wykorzystuje niewielką ilość materiału radioaktywnego do jonizacji powietrza w komorze detekcji. Reaguje na zmiany w przepływie jonów spowodowane obecnością dymu.	Szybko reaguje na płomienie i mały dym, często stosowany w przestrzeniach przemysłowych.
Detektor Termiczny	Aktywuje się przy osiągnięciu określonej temperatury lub szybkiej zmianie temperatury.	Używany w miejscach, gdzie fałszywe alarmy mogą być wywołane przez pył lub parę.
Detektor Multikryterialny	Łączy kilka technologii, np. optyczną i termiczną, do wykrywania dymu.	Zwiększa dokładność detekcji i zmniejsza ryzyko fałszywych alarmów.
Detektor Aspiracyjny	Aktywnie pobiera próbki powietrza przez system rur i analizuje je pod kątem obecności dymu.	Wysoka czułość, stosowany w miejscach o wysokich wymaganiach, np. centra danych.
Detektor Liniowy	Wykorzystuje promień światła (zwykle laserowego) do wykrywania dymu wzdłuż linii detekcji.	Idealny do dużych otwartych przestrzeni, takich jak hale przemysłowe czy klatki schodowe.

Detektory dymu są bardzo ważne w zapewnianiu bezpieczeństwa w budynkach, ponieważ pozwalają wcześniej wykryć pożar i zareagować, zanim stanie się on groźny. Warto regularnie kontrolować i wymieniać baterie w detektorach dymu, aby upewnić się, że są one w pełni sprawne i gotowe do działania w razie potrzeby.

Automatyczne systemy gaśnicze

Automatyczny system gaśniczy to złożony system, który służy do automatycznego gaszenia pożarów. System ten składa się z kilku elementów, które działają w następujący sposób:

• Detekcja pożaru: Automatyczny system gaśniczy jest zazwyczaj połączony z detektorami dymu, które wykrywają obecność dymu i pożaru w budynku.
• Sygnalizacja: Po wykryciu pożaru, system wydaje dźwiękowy sygnał alarmowy, który informuje osoby w budynku o pożarze.
• Aktywacja systemu: Po wykryciu pożaru, automatyczny system gaśniczy uruchamia się automatycznie, bez potrzeby interwencji ludzkiej.
• Dystrybucja gaszenia: System korzysta z różnych źródeł, takich jak instalacje wodne, gazy gaśnicze, piany gaśnicze, aby rozprowadzić środki gaśnicze do miejsca pożaru.
• Kontrola: Automatyczny system gaśniczy jest zazwyczaj zsynchronizowany z systemami kontroli, takimi jak systemy oddymiania i systemy wentylacji, aby zapewnić skuteczne i bezpieczne gaszenie pożaru.

Typowe automatyczne systemy gaśnicze, które są często stosowane w budynkach, w tym w klatkach schodowych.

Typ Systemu Gaśniczego	Opis	Zastosowanie w Klatkach Schodowych
Systemy Sprinklerowe	Automatyczne dysze rozpryskujące wodę, aktywowane termicznie.	Skuteczne w szybkim gaszeniu lokalnych pożarów, mogą być stosowane w klatkach schodowych w zależności od przepisów i wymagań budynku.
Systemy Mgłowe Wodne (Water Mist)	Wytwarzają drobną mgiełkę wodną, która skutecznie gasi ogień i obniża temperaturę.	Używane w miejscach wymagających szybkiego gaszenia z minimalnymi szkodami wodnymi, np. w budynkach zabytkowych.
Systemy Gazowe	Używają różnych gazów (np. FM200, CO2) do tłumienia pożaru poprzez wypieranie tlenu lub obniżanie temperatury.	Stosowane w miejscach, gdzie woda może uszkodzić wyposażenie, np. serwerownie, ale rzadziej w klatkach schodowych.
Aerozolowe Systemy Gaśnicze	Wytwarzają aerozol gaśniczy, który reaguje z ogniem na poziomie chemicznym.	Efektywne w małych, zamkniętych przestrzeniach, ale ich stosowanie w klatkach schodowych może być ograniczone.
Systemy Pianowe	Używają piany do izolowania palącego się materiału od tlenu.	Skuteczne przeciwko pożarom cieczy palnych, rzadziej stosowane w klatkach schodowych.
Systemy Suchego Proszku	Rozpylają suchy proszek gaśniczy, który tłumi ogień.	Uniwersalne, ale mogą powodować znaczne bałagan i szkody, rzadko stosowane w klatkach schodowych.

Automatyczne systemy gaśnicze są niezwykle ważne w zapewnianiu bezpieczeństwa w budynkach, ponieważ pozwalają na szybką i skuteczną reakcję na pożar, nawet w przypadku braku obecności osób w budynku.